Entry for December 30, 2008

Tiết trời Sài gòn lạ quá! Cuối tháng 12 mà tưởng như đang ở tháng 10, những cơn mưa và không gian thoảng mùi hương hoa và ẩm ướt. Đâu đó trong không gian là mùi hoa sữa thơm nồng, hương hoa bay thật xa...

Cách đây 16 năm, mình còn nhớ đã đi tìm cây hoa sữa giữa thành phố này bằng một bài báo cũ. Một câu chuyện của một ai đó hoài nhớ về Hà Nội bất chợt tìm thấy thoáng heo may giữa thành phố phương nam và mùi hương hoa sữa. Để chắc rằng câu chuyện không hư cấu, mình đã tìm đến ngã tư Nguyễn Thị Minh Khai và Nam kỳ khởi nghĩa, đúng như câu chuyện đã nói. Và mình đã thấy cây hoa sữa ấy, không có hoa nhưng có những chùm quả xanh thuôn dài, lác đác trong vòm lá. Lúc ấy Sài gòn hiếm hoi hoa sữa và thời tiết dường như cũng không mấy thích hợp hay có lẽ những cây hoa sữa chưa đủ tuổi để trổ bông nên ít khi thấy mùi hoa sữa. Hoặc cũng có thể mình đã không gặp đúng dịp đi ngang những góc đường ấy vào ngày hoa sữa trổ bông. Mình cũng tình cờ thấy thêm nhiều cây hoa sữa nữa: 2 cây ở ngay cổng Thảo Cầm Viên, 1 cây trong Đại sứ quán Pháp, 2 cây trong dinh độc lập, 2 cây trên đường Phan Đăng Lưu - Hoàng Văn Thụ. Sau này đến thời Làn Sóng Xanh thì hoa sữa được trồng nhiều hơn nữa nhờ những bài hát về Hà Nội. Người ta nghĩ về hoa sữa như một loài hoa lãng mạn, ngọt ngào, thi vị.

Mười ba năm trước, vào dịp Noel, đi ngang qua những cây hoa sữa ấy, mình thấy chúng tịt mít, chỉ toàn lá xanh. Không ngờ những năm gần đây nó lại nở hoa đều đặn thế. Mấy đứa bạn Sài gòn chả bao giờ biết đến hoa sữa khi nghe mình bảo mùi hoa sữa đấy thì đều nhăn mặt bảo hắc quá, nhức đầu. Chúng nó đã tưởng tượng về hoa sữa thật khác. Dù gì thì hoa sữa cũng là một loài hoa kỳ lạ, mùi của nó đúng là hắc, nhưng có lẽ nhờ vậy mà ấn tượng và khó quên. Hương của nó bay thật xa, có khi đi ngang nhà thờ Đức Bà mà nghe nồng nàn trong gió rồi lẩn quất sang suốt đường Lê Duẩn, cái mùi hương "chợt hiện, chợt tan"

Mình thích được ngắm những cây hoa sữa mùa đông, những chùm quả bắt đầu vàng khô lại trong cái hanh hao, nhìn cây hoa sữa như mong manh hơn bởi những chùm quả bay bay trong gió, rồi có khi bung ra những hạt nhỏ có gắn chùm lông tơ bay bay nhè nhẹ. Cảnh này mình chỉ bắt gặp có một lần ở Hà Nội, ở góc đường Trần Hưng Đạo thì phải, gần cung văn hóa việt xô. Đúng là có những khoảnh khắc có khi ta chỉ gặp một lần trong đời mà thôi...

Entry for December 10, 2008

"Chế độ Toàn Trị có thể xem là chế độ Độc Tài mà đã tiến thêm một bước dài trên con đường độc tài. Thay vì đóng cửa, xoá bỏ những tổ chức xã hội dân sự (như một số chế độ độc tài quân sự đã làm), chế độ Toàn Trị thay thế chúng bằng các tổ chức xã hội dân sự giả hiệu có vẻ giống như trong các chế độ tự do dân chủ, nhằm ngăn cản bất cứ một hành động độc lập nào ngoài vòng kiểm soát của họ xảy ra trong xã hội. Chính vì thế chế độ Toàn Trị còn tồi tệ và độc tài hơn rất nhiều so với những chế độ độc tài thông thường. Không giống như những chế độ độc tài thông thường, chế độ Toàn Trị luôn kiểm soát mọi mặt của cuộc sống trong xã hội. Nó không những buộc con người trong chế độ phải sống như những nô lệ (của nhà nước Toàn Trị) mà còn buộc họ phải sống thường xuyên trong những sự giả dối. Trên hết nó làm cho toàn xã hội băng hoại đến mức độ việc quay trở lại với tự do và dân chủ là gần như không thể."

Trích tác phẩm "Chủ nghĩa toàn trị giữa ngã ba đường"

Entry for December 08, 2008

Hà Nội mùa này ra sao nhỉ?
Có lẽ mùa này sáng sớm trời sẽ đầy sương, trưa nắng hanh và chiều tối đang se lạnh. Nhớ những năm nào đi học, những ngày trực nhật phải đi sớm, bước ra khỏi nhà chỉ thấy mờ sương huyền ảo. Thế mà đến trưa nắng lại bùng lên làm đổ mồ hôi cả bọn trẻ con "hiền ngoan" như bọn mình. Và chiều đến mình nghĩ, Hà Nội cũng có một ngày nhiều mùa đấy chứ!

Mình chưa bao giờ là một người Hà Nội dù sinh ra ở Hà Nội, vì người Hà Nội vốn rất hay tự hào về cái gốc gác Hà Nội của họ, mà mình thì cả bố và mẹ đều không phải người Hà Nội. Những năm đầu đời, mình đã sống ở đây. Thoạt đầu khi chuyển vào Sài gòn, mình thường mang tâm trạng của một người Hà Nội đi xa. Mỗi lần quay trở lại Hà Nội mình đều có cảm giác quay trở lại nhà cũ, vẫn còn chút gì quen thuộc. Lâu dần mình trở thành người lạ. Mọi thứ, ngõ cũ, nhà cũ thay đổi, cả con người cũng khác. Cái khác ấy đến thật lâu sau mình mới mơ hồ cảm thấy, có gì đó rất khác trong kiểu bạn bè của miềnNam và miền Bắc. Những người mình biết ở nơi này càng ngày càng ít đi. Người lớn thì già rồi ra đi, người nhỏ thì lớn nhanh và thay đổi kinh khủng, chỉ còn vài bạn cũ, rất ít người vẫn như xưa hay ít ra là như trong tưởng tượng của mình. Mình cũng đã ít nhiều khác ngày xưa.

Mình vẫn dành cho nơi này một tình cảm đặc biệt. Vẫn cảm thấy cái bồi hồi của người quay trở lại chốn xưa, cố tìm một chút gì quen thuộc từ những thứ đang hằng đổi mới. Nhưng mình biết Hà Nội không bao giờ là một nơi để quay về nữa, nó chỉ là một điểm đến, một nơi chốn nào ta ghé qua. Cảm giác này đến lần đầu tiên cách đây 2 năm. Không nhớ rõ nữa. Có thể nó đã đến vào lúc mình từ chối bạn bè ở lại thêm một ngày hay trong đêm chia tay ở sân ga, ngồi với nhau trước khi chuyến tàu đêm chuyển bánh bỗng nhớ lại những chuyến ra đi của mình từ sân ga này, mỗi lần sự biến chuyển của cảm xúc lại khác. Hay nó đến khi tàu rời sân ga, đi ngang qua những đường phố của Hà Nội, nhìn lại thành phố trong ánh đèn đường vàng hững hờ, những đường phố ta đã bao lần đi qua, này Khâm Thiên, công viên Lê Nin, Bạch Mai, chợ Vọng... Ngó Hà Nội rời xa và nghe trong lòng bình thản, ta đã mong trở về một nơi khác.

Tự nhiên lại nhớ đến bài Sapa thành phố trong sương - Chả ăn nhập gì hết!

Entry for December 01, 2008

Ôi Giáng Sinh! Giáng sinh Sài gòn bao giờ cũng làm lòng mình man mác một nỗi niềm không đâu. Tiết trời lành lạnh, màu xanh lá, màu đỏ ở khắp nơi và những bài hát Giáng sinh tưng bừng rộn rã. Mấy đứa bạn mình dù có đạo hay không có đạo thế nào cũng đi tìm mua những đĩa nhạc Giáng sinh về nghe, thậm chí đến bây giờ vẫn thế. Chỉ thói quen tặng thiệp hồi nhỏ là không còn nữa. Đâu đó trong hộc tủ của mình vẫn còn những tấm thiệp Giáng sinh ngày xưa với những lời chúc tinh nghịch của tuổi học trò.

Nhớ tụi nó và mình hôm qua quá. Giáng sinh là đi bộ thỏa thuê, là đứng mỏi chân nhìn những tháp chuông nhà thờ trên nền trời thăm thẳm. Sao mình có cảm giác Giáng sinh thường hay có trăng, một mảnh trăng lưỡi liềm mỏng manh hay cũng có khi trăng gần tròn mờ mờ trong mây. Giáng sinh ở Sài gòn thì đông nhưng những vùng ven lại tĩnh lặng và yên bình lắm. Nếu đi trong những hẻm nhỏ xóm đạo thì đèn nhấp nháy treo thành những con đường đầy ánh sáng và hang đá ở khắp nơi. Cảm giác về Giáng sinh của một kẻ ngoại đạo như mình là sự yên bình của đêm Thánh len lỏi khắp không gian, những bản thánh ca dịu dàng dịu dàng...

Đêm đông lạnh lẽo Chúa sinh ra đời, Chúa sinh ra đời, nằm trong hang đá nơi máng lừa. Trong hang Belem ánh sáng tỏa lan tưng bừng, nghe trên không trung tiếng hát vang lừng vang lừng, đàn hát réo rắt réo rắt, xướng ca dư âm vang xa, đây Chúa giáng sinh vì ta. Người hỡi hãy bước bước tới, đến đây trong hang Belem Ôi Chúa giáng sinh khó khăn thấp hèn...

Bọn mình đã ngân nga trong một đêm Giáng sinh nào cùng nhau những bài ca như thế ...