Tôi tìm đọc "Và khi tro bụi" của Đoàn Minh Phượng khi tình cờ ghé qua blog của tác giả "Cánh đồng bất tận",
Nguyễn Ngọc Tư nói rằng : "Quyển sách tuyệt vời của chị Đoàn Minh Phượng đã được giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 2007. Người ta đã trao giải cho cuốn sách mà mình cực kỳ yêu thích, mình sướng như chính… mình được trao giải vậy."
Tôi không biết các tác phẩm khác ra sao, nhưng quả thật "Và khi tro bụi" là một câu chuyện cuốn hút người ta ngay từ những dòng đầu tiên, từ lời đề tựa - một câu thơ của Henry Vaugham:
" When this dust falls to the urn
In that state, I came, return
Và khi tro bụi rơi về
Trong thinh lặng đó, cận kề quê hương"
Đoạn giới thiệu tôi cảm thấy khái quát nhất - của Trương Hồng Quang trên
Talawas chủ nhật : "Và khi tro bụi vừa mang đầy chất thơ, chất ma lỵ, dường như gần gũi với phong cách của một Theodor Storm, cây bút văn xuôi hàng đầu của Đức vào cuối thế kỷ 19, hơn là với truyền thống của văn học Việt Nam, vừa mang tầm triết luận Đông – Tây như ở Siddhartha của Hermann Hesse, mặc dù thực chất đây là một cuốn Phản-Hesse, đồng thời lại là một cuốn truyện trinh thám với một cốt truyện và bố cục tinh vi."
Lời cảm nhận mà tôi thích nhất - của bạn
GaRfiELd trên blog của chị Đoàn Minh Phượng : "...Người phụ nữ chạy trốn quá khứ, muốn lãng quên quá khứ...Quá khứ của cô chỉ là 3 dòng văn ngắn ngủi, là những tờ giấy rời rạc, không gì có thể gắn kết chúng lại với nhau kể từ ngày mùa Đông tháng 11 ... Để rồi cô phải vay mượn câu chuyện của một người khác, đi tìm chính mình và để làm những gì mà cô đã chạy trốn.
Khi cận kề cái chết, cận kề cát bụi...cô đã tìm lại được ký ức của mình, tìm lại hình ảnh quá khứ mà cô đã chạy trốn suốt cuộc đời. "In that state I came, return" . Với mình, đó không phải là quê hương của cô, mà là chính bản thân và sự thực cô đã chối bỏ."
Có rất nhiều cái nhìn kỳ lạ trong tác phẩm này, cái nhìn của một con người cô đơn nhưng mạnh mẽ và đầy tính thiện - Cái nhìn về nỗi cô đơn, về sự thanh bình... : "Nếu tôi vẽ một hình người, chính tôi, cái đầu tiên tôi sẽ là một đường viền... Con người không là gì nếu không ở bên trong những biên giới khép chặt. Trong mấy phút mông lung giữa đám sương mù, tôi thấy đường viền của mình đang mất đi, tôi đang tan vào mọi người vào sương, vào giòng sông, vào ánh sáng mờ đục của những ngọn đèn đường mới thắp. Biết đâu sự thanh bình muôn thủa chỉ giản dị vậy thôi. Biết đâu cái chết không phải màu đen của tối tăm, hay màu trắng của chối bỏ, mà là một đám sương mù êm ái làm nhạt nhòa những bức tường đá lạnh của tuổi thơ..."
Và tác phẩm cuốn hút người ta cho đến tận dòng cuối cùng, như bước ra khỏi giấc chiêm bao đầy sương mù còn cảm thấy cái ẩm ướt và lạnh lẽo trong từng cảm giác. Kết thúc là một kết thúc mở, không biết cô gái có được cứu sống hay không nhưng chắc chắn một điều cô đã tự mình giải thoát cho mình khỏi một nỗi ám ảnh không nguôi về bản thân : "Tôi phải đi tìm tôi, ghi chép mình ra trên giấy. Tôi phải thấy nhìn thấy mình, đọc được mình. Tôi phải có thật để cái chết của tôi có thật."
Kết luận cuối cùng: Một tác phẩm rất hay!
